Huyết áp thấp là bao nhiêu? Dấu hiệu và cách phòng ngừa hiệu quả

Huyết áp thấp là một vấn đề sức khỏe thường gặp nhưng ít được chú ý đến so với huyết áp cao. Vậy huyết áp thấp là bao nhiêu, và làm thế nào để nhận biết cũng như xử lý tình trạng này? Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về chỉ số huyết áp thấp, các triệu chứng đi kèm, cũng như những cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe của bạn.

Giới thiệu chung về huyết áp thấp

Huyết áp thấp, hay còn gọi là hạ huyết áp, là tình trạng khi áp lực máu lên thành động mạch thấp hơn mức bình thường. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như chóng mặt, mệt mỏi, và thậm chí ngất xỉu do máu không được cung cấp đủ cho các cơ quan quan trọng như não và tim. 

Mặc dù ít được quan tâm hơn so với huyết áp cao, huyết áp thấp vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe. Việc nhận biết và điều chỉnh kịp thời khi huyết áp giảm là cần thiết để duy trì cơ thể luôn trong trạng thái ổn định và khỏe mạnh.

Chỉ số huyết áp thấp là bao nhiêu?

Chỉ số huyết áp thấp thường được xác định khi mức huyết áp giảm xuống dưới 90/60 mmHg. Trong đó, huyết áp bao gồm hai con số:

• Huyết áp tâm thu (chỉ số trên): Đây là áp lực của máu lên thành động mạch khi tim co bóp để bơm máu ra khắp cơ thể. Mức bình thường của huyết áp tâm thu dao động từ 90 đến 120 mmHg.
• Huyết áp tâm trương (chỉ số dưới): Đây là áp lực của máu khi tim ở trạng thái nghỉ giữa các nhịp đập. Mức bình thường của huyết áp tâm trương thường dao động từ 60 đến 80 mmHg.

Khi chỉ số huyết áp giảm xuống dưới 90 mmHg cho huyết áp tâm thu và dưới 60 mmHg cho huyết áp tâm trương, người đó được coi là bị huyết áp thấp.

Tuy nhiên, mức độ huyết áp thấp có thể khác nhau tùy thuộc vào từng người. Một số người có chỉ số huyết áp thấp tự nhiên nhưng không gặp phải bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, trong khi đối với những người khác, huyết áp thấp có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như chóng mặt, buồn nôn, ngất xỉu, hoặc thậm chí gây sốc nếu huyết áp giảm đột ngột. Điều này thường xảy ra khi cơ thể không nhận đủ lượng máu và oxy cần thiết để duy trì chức năng của các cơ quan quan trọng như não và tim.

Một số tình trạng huyết áp thấp phổ biến bao gồm:

• Huyết áp thấp tư thế: Xảy ra khi đứng lên đột ngột từ tư thế ngồi hoặc nằm, dẫn đến cảm giác chóng mặt hoặc hoa mắt. Tình trạng này thường do máu không kịp chảy lên não khi thay đổi tư thế.
• Huyết áp thấp sau ăn: Xảy ra sau bữa ăn, đặc biệt là ở người cao tuổi. Máu tập trung nhiều vào hệ tiêu hóa, dẫn đến giảm lượng máu cung cấp cho các cơ quan khác, gây ra hạ huyết áp.
• Huyết áp thấp liên quan đến các bệnh lý khác: Có thể do các vấn đề về tim mạch, thiếu máu, bệnh tuyến giáp, hoặc nhiễm trùng nặng.

Vì vậy, việc hiểu rõ chỉ số huyết áp thấp là bao nhiêu, cùng với các triệu chứng đi kèm, sẽ giúp người bệnh có thể theo dõi và điều chỉnh tình trạng sức khỏe kịp thời. Nếu các triệu chứng huyết áp thấp kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, việc tham khảo ý kiến bác sĩ là cần thiết để đảm bảo sức khỏe được bảo vệ tốt nhất.

Nguyên nhân gây ra huyết áp thấp

Huyết áp thấp có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, từ các yếu tố di truyền cho đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng huyết áp thấp:

Di truyền: Một số người có huyết áp thấp tự nhiên do di truyền từ gia đình. Trong trường hợp này, huyết áp thấp không gây ra triệu chứng nghiêm trọng và không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.

Mất nước: Mất nước là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra huyết áp thấp. Khi cơ thể mất nước do đổ mồ hôi nhiều, tiêu chảy, hoặc nôn mửa, thể tích máu giảm, khiến áp lực máu giảm và dẫn đến hạ huyết áp.

Thiếu dinh dưỡng: Chế độ ăn uống thiếu các dưỡng chất cần thiết như vitamin B12 và acid folic có thể gây ra thiếu máu, làm giảm lưu lượng máu và dẫn đến huyết áp thấp.

Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể gây ra huyết áp thấp như tác dụng phụ, bao gồm thuốc điều trị tăng huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm, và thuốc giãn mạch. Những loại thuốc này làm giảm áp lực máu, dẫn đến huyết áp thấp.

Vấn đề về tim mạch: Các bệnh lý về tim như suy tim, nhịp tim chậm, hoặc hẹp van tim có thể làm giảm khả năng bơm máu của tim, dẫn đến huyết áp thấp. Tim không đủ mạnh để bơm máu đến các cơ quan, gây ra tình trạng giảm huyết áp.

Rối loạn hệ thần kinh: Hệ thần kinh đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh huyết áp. Khi hệ thần kinh gặp vấn đề, như trong trường hợp bệnh Parkinson hoặc rối loạn tự miễn dịch, khả năng kiểm soát huyết áp của cơ thể bị suy giảm, dẫn đến huyết áp thấp.

Rối loạn nội tiết: Các bệnh lý liên quan đến tuyến nội tiết, chẳng hạn như suy giáp, bệnh Addison, hoặc thiếu hormone adrenaline, có thể gây ra huyết áp thấp. Các hormone này có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh huyết áp và lưu lượng máu.

Nhiễm trùng nặng (sốc nhiễm trùng): Nhiễm trùng nặng có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng, một tình trạng nghiêm trọng gây ra huyết áp thấp nguy hiểm đến tính mạng. Nhiễm trùng làm cho các mạch máu giãn rộng, làm giảm áp lực máu, và dẫn đến huyết áp thấp.

Thiếu máu: Thiếu máu khiến cơ thể không có đủ hồng cầu để mang oxy đến các cơ quan. Điều này làm giảm lưu lượng máu và dẫn đến huyết áp thấp, gây ra tình trạng mệt mỏi và suy nhược cơ thể.

Thay đổi tư thế đột ngột: Thay đổi tư thế nhanh chóng từ ngồi hoặc nằm sang đứng có thể làm giảm huyết áp đột ngột, gây chóng mặt hoặc ngất xỉu. Điều này xảy ra do máu không kịp di chuyển đến não khi cơ thể chuyển tư thế nhanh chóng.

Mang thai: Trong thai kỳ, hệ tuần hoàn của người mẹ thay đổi để cung cấp máu cho thai nhi, điều này có thể dẫn đến huyết áp thấp, đặc biệt trong tam cá nguyệt đầu tiên và thứ hai.

Huyết áp thấp có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau và thường liên quan đến tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Điều quan trọng là nhận biết các triệu chứng và nguyên nhân gây ra huyết áp thấp để có biện pháp xử lý kịp thời và hiệu quả. Nếu huyết áp thấp kéo dài hoặc gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị chính xác.

Triệu chứng nhận biết huyết áp thấp

Huyết áp thấp thường đi kèm với các triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Nhận biết sớm các triệu chứng có thể giúp người bệnh kiểm soát tình trạng và ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến khi bị huyết áp thấp:

Chóng mặt và hoa mắt: Đây là triệu chứng thường gặp nhất khi bị huyết áp thấp, đặc biệt khi thay đổi tư thế từ ngồi hoặc nằm sang đứng. Máu không kịp lưu thông đến não, gây ra cảm giác chóng mặt, mất thăng bằng và nhìn mờ.

Ngất xỉu: Khi huyết áp giảm quá thấp, cơ thể có thể không cung cấp đủ máu và oxy cho não, dẫn đến ngất xỉu. Đây là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng, cần được xử lý ngay lập tức.

Mệt mỏi và suy nhược: Huyết áp thấp làm cho cơ thể không nhận đủ oxy và dưỡng chất, dẫn đến cảm giác mệt mỏi, yếu đuối, suy nhược, ngay cả khi không hoạt động gắng sức. Người bệnh thường cảm thấy kiệt sức mà không rõ nguyên nhân.

Buồn nôn: Buồn nôn là một triệu chứng phổ biến khác khi bị huyết áp thấp. Cảm giác này có thể xuất hiện khi cơ thể bị thiếu máu đến các cơ quan, đặc biệt là hệ tiêu hóa.

Da lạnh và nhợt nhạt: Khi huyết áp thấp, máu lưu thông không đủ để nuôi dưỡng làn da, dẫn đến hiện tượng da nhợt nhạt và lạnh, đặc biệt là ở tay và chân. Đây là dấu hiệu của việc cơ thể đang cố gắng điều chỉnh lưu lượng máu để tập trung nuôi các cơ quan quan trọng.

Khó tập trung: Huyết áp thấp có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung, gây ra hiện tượng suy giảm trí nhớ hoặc khó duy trì sự chú ý trong công việc hàng ngày. Nguyên nhân là do não không nhận đủ lượng oxy cần thiết để hoạt động hiệu quả.

Tim đập nhanh hoặc không đều: Khi huyết áp giảm, cơ thể phản ứng bằng cách tăng nhịp tim để bù đắp cho lượng máu bị thiếu. Điều này có thể dẫn đến cảm giác tim đập nhanh, đập mạnh hoặc đập không đều.

Thở nông: Người bị huyết áp thấp có thể cảm thấy khó thở hoặc thở nông, đặc biệt là khi đứng dậy hoặc hoạt động thể lực. Đây là phản ứng của cơ thể khi thiếu oxy để duy trì các hoạt động bình thường.

Đau đầu: Đau đầu là một triệu chứng phổ biến khi máu không được cung cấp đầy đủ cho não do huyết áp thấp. Cơn đau đầu có thể xuất hiện bất ngờ và đi kèm với cảm giác mệt mỏi, chóng mặt.

Khát nước quá mức: Khi huyết áp thấp, cơ thể có thể bị mất nước, dẫn đến cảm giác khát nước liên tục. Điều này có thể xảy ra ngay cả khi bạn không hoạt động thể lực nhiều hoặc thời tiết không quá nóng.

Thị lực giảm: Huyết áp thấp có thể ảnh hưởng đến khả năng nhìn rõ, gây mờ mắt hoặc khó nhìn trong khoảng thời gian ngắn. Hiện tượng này thường xảy ra đồng thời với chóng mặt khi thay đổi tư thế.

Khó chịu hoặc cảm giác bồn chồn: Tình trạng huyết áp thấp cũng có thể dẫn đến cảm giác lo âu hoặc khó chịu mà không rõ nguyên nhân. Đây là phản ứng của hệ thần kinh khi cơ thể không hoạt động bình thường.

Những triệu chứng trên có thể xuất hiện đột ngột hoặc dần dần, tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân của huyết áp thấp. Nếu bạn thường xuyên gặp phải những triệu chứng này, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định nguyên nhân cụ thể và có biện pháp điều trị kịp thời. Việc chăm sóc và theo dõi huyết áp thường xuyên là cách tốt nhất để đảm bảo sức khỏe và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Hậu quả và biến chứng của huyết áp thấp

Huyết áp thấp, nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Dưới đây là các hậu quả và biến chứng tiềm ẩn của huyết áp thấp:

Ngất xỉu và té ngã: Huyết áp thấp có thể gây ra tình trạng ngất xỉu đột ngột do máu không cung cấp đủ oxy cho não. Ngất xỉu dễ dẫn đến té ngã, gây ra các chấn thương, đặc biệt là đối với người cao tuổi. Những chấn thương do té ngã có thể nghiêm trọng, như gãy xương, tổn thương đầu hoặc thậm chí đe dọa tính mạng.

Thiếu máu cục bộ: Huyết áp thấp kéo dài có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu cục bộ tại các cơ quan quan trọng như não, tim, thận và gan. Khi lượng máu không đủ để cung cấp oxy và dưỡng chất cho các cơ quan này, chúng có thể bị tổn thương nghiêm trọng. Thiếu máu cục bộ ở tim có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim, trong khi ở não có thể gây ra đột quỵ.

Sốc do thiếu máu: Trong trường hợp huyết áp giảm đột ngột và nghiêm trọng, người bệnh có thể rơi vào tình trạng sốc do thiếu máu (shock hypotension). Đây là một biến chứng nguy hiểm, làm cho các cơ quan không nhận đủ máu và oxy để duy trì hoạt động. Sốc có thể dẫn đến tổn thương vĩnh viễn cho các cơ quan hoặc thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Suy giảm chức năng tim: Huyết áp thấp lâu dài có thể gây áp lực lớn lên tim. Tim phải làm việc nhiều hơn để cố gắng bơm máu đủ áp lực đến các cơ quan, dẫn đến suy tim. Suy tim là một tình trạng nghiêm trọng, làm giảm khả năng bơm máu của tim và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Suy giảm chức năng thận: Thận là cơ quan phụ thuộc vào lưu lượng máu để lọc các chất cặn bã ra khỏi cơ thể. Khi huyết áp thấp kéo dài, thận không nhận đủ máu để thực hiện chức năng này, dẫn đến suy giảm chức năng thận. Trong trường hợp nghiêm trọng, điều này có thể dẫn đến suy thận.

Tổn thương hệ thần kinh: Huyết áp thấp có thể làm giảm lưu lượng máu đến hệ thần kinh trung ương, dẫn đến tổn thương các tế bào thần kinh. Điều này có thể gây ra các vấn đề về trí nhớ, khả năng tập trung, và thậm chí là tổn thương não lâu dài trong trường hợp thiếu máu não nghiêm trọng.

Thiếu máu đến các chi: Khi huyết áp thấp, các chi có thể không nhận đủ máu, dẫn đến cảm giác tê bì, lạnh, hoặc thậm chí là đau nhức. Trong một số trường hợp, nếu tình trạng này kéo dài có thể gây ra tổn thương vĩnh viễn cho các mô tại các chi.

Tăng nguy cơ nhiễm trùng: Huyết áp thấp kéo dài có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Các cơ quan không nhận đủ máu và oxy sẽ dễ bị tổn thương, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus xâm nhập, gây nhiễm trùng.

Biến chứng trong thai kỳ: Đối với phụ nữ mang thai, huyết áp thấp có thể gây ra các biến chứng cho cả mẹ và thai nhi. Tình trạng này có thể làm giảm lượng máu cung cấp cho thai nhi, ảnh hưởng đến sự phát triển của bé. Ngoài ra, nó cũng có thể làm tăng nguy cơ ngất xỉu và té ngã, gây nguy hiểm cho mẹ bầu.

Chất lượng cuộc sống suy giảm: Những người bị huyết áp thấp thường xuyên phải đối mặt với các triệu chứng như chóng mặt, mệt mỏi, và suy nhược, điều này có thể làm giảm chất lượng cuộc sống. Người bệnh có thể khó tập trung vào công việc, sinh hoạt hàng ngày trở nên khó khăn hơn, và họ có thể luôn cảm thấy lo lắng về sức khỏe của mình.

Tử vong: Trong trường hợp huyết áp giảm quá thấp và không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến tử vong, đặc biệt là khi nó xảy ra do sốc hoặc các biến chứng nghiêm trọng như suy tim, suy thận hoặc tổn thương não.

Huyết áp thấp không chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách. Người bệnh cần phải được theo dõi và chăm sóc y tế kịp thời để phòng tránh những hậu quả nghiêm trọng và bảo vệ sức khỏe tổng thể.

Cách điều trị và phòng ngừa huyết áp thấp

Huyết áp thấp, hay còn gọi là hạ huyết áp, là tình trạng mà huyết áp trong động mạch giảm xuống dưới mức bình thường. Tuy thường không gây ra các vấn đề nghiêm trọng, nhưng huyết áp thấp có thể dẫn đến chóng mặt, mệt mỏi và trong một số trường hợp nghiêm trọng có thể gây ngất xỉu. Dưới đây là một số cách điều trị và phòng ngừa huyết áp thấp:

Cách điều trị huyết áp thấp

Thay đổi chế độ ăn uống: Muối có thể giúp tăng huyết áp, nhưng cần phải thận trọng và không lạm dụng. Thay vì ba bữa lớn, ăn năm hoặc sáu bữa nhỏ mỗi ngày có thể giúp duy trì huyết áp ổn định.

Uống đủ nước: Đảm bảo uống đủ nước để duy trì thể tích máu và ngăn ngừa mất nước, điều này giúp tăng huyết áp.

Tăng cường tập luyện thể dục: Tập thể dục đều đặn giúp cải thiện tuần hoàn máu và có thể hỗ trợ điều chỉnh huyết áp.

Sử dụng thuốc: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị huyết áp thấp. Điều quan trọng là phải theo chỉ dẫn của bác sĩ và không tự ý sử dụng thuốc.

Điều chỉnh tư thế: Khi đứng dậy từ tư thế nằm hoặc ngồi, hãy làm điều đó từ từ để tránh bị chóng mặt.

Theo dõi sức khỏe định kỳ: Kiểm tra huyết áp thường xuyên và theo dõi các triệu chứng để kịp thời điều chỉnh phương pháp điều trị.

Cách phòng ngừa huyết áp thấp

Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống cân bằng và đầy đủ dinh dưỡng, đồng thời duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý.

Tránh thức uống có cồn: Uống rượu bia có thể làm giảm huyết áp, vì vậy cần hạn chế hoặc tránh xa các đồ uống có cồn.

Tránh căng thẳng và lo âu: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến huyết áp, vì vậy hãy tìm cách thư giãn và giảm căng thẳng, như thiền, yoga hoặc các hoạt động giải trí.

Điều chỉnh thuốc nếu cần: Nếu bạn đang sử dụng thuốc điều trị bệnh lý khác, hãy thảo luận với bác sĩ về ảnh hưởng của chúng đối với huyết áp.

Giữ ấm cơ thể: Trong mùa lạnh, giữ ấm cơ thể để tránh huyết áp giảm do lạnh.

Thực hiện các bài tập thể dục phù hợp: Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ hoặc bơi lội có thể giúp duy trì huyết áp ổn định.

Nếu huyết áp thấp gây ra triệu chứng nghiêm trọng hoặc không được kiểm soát bằng các phương pháp trên, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ để có kế hoạch điều trị phù hợp.

Hiểu rõ huyết áp thấp là bao nhiêu và nhận biết các triệu chứng liên quan có thể giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải tình trạng này, việc tìm kiếm giải pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Hãy thường xuyên kiểm tra huyết áp và duy trì lối sống lành mạnh để có một cơ thể khỏe mạnh, tràn đầy năng lượng.